Artikel 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder :
1° het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015: het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015 betreffende agromilieu- en klimaatsteun;
2° het ministerieel besluit van 3 september 2015: het ministerieel besluit van 3 september 2015 houdende uitvoering van het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015 betreffende agromilieu- en klimaatsteun;
3° Verordening nr. 640/2014 : Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 640/2014 van de Commissie van 11 maart 2014 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1306/2013 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft het geïntegreerd beheers- en controlesysteem en de voorwaarden voor weigering of intrekking van betalingen en voor administratieve sancties in het kader van rechtstreekse betalingen, plattelandsontwikkelingsbijstand en de randvoorwaarden.
Nederlands (NL)
Français (FR)
Titre
27 APRIL 2017. - Ministerieel besluit tot uitvoering van artikel 28, § 4, van het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015 betreffende agromilieu- en klimaatsteun, wat betreft de verlagingen en terugbetaling van de steun(NOTA : Raadpleging van vroegere versies vanaf 31-05-2017 en tekstbijwerking tot 16-07-2021)
Titre
27 AVRIL 2017. - Arrêté ministériel exécutant l'article 28, § 4, de l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015 relatif aux aides agro-environnementales et climatiques, en ce qui concerne les réductions et le remboursement des aides(NOTE : Consultation des versions antérieures à partir du 31-05-2017 et mise à jour au 16-07-2021)
Informations sur le document
Numac: 2017202779
Datum: 2017-04-27
Info du document
Numac: 2017202779
Date: 2017-04-27
Tekst (4)
Texte (4)
Article 1er. Pour l'application du présent arrêté, l'on entend par :
1° l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015 : l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015 relatif aux aides agro-environnementales et climatiques;
2° l'arrêté ministériel du 3 septembre 2015 : l'arrêté ministériel du 3 septembre 2015 exécutant l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015 relatif aux aides agroenvironnementales et climatiques;
3° le règlement n° 640/2014 : le règlement délégué (UE) n° 640/2014 de la Commission du 11 mars 2014 complétant le Règlement (UE) n° 1306/2013 du Parlement européen et du Conseil en ce qui concerne le système intégré de gestion et de contrôle, les conditions relatives au refus ou au retrait des paiements et les sanctions administratives applicables aux paiements directs, le soutien au développement rural et la conditionnalité.
1° l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015 : l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015 relatif aux aides agro-environnementales et climatiques;
2° l'arrêté ministériel du 3 septembre 2015 : l'arrêté ministériel du 3 septembre 2015 exécutant l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015 relatif aux aides agroenvironnementales et climatiques;
3° le règlement n° 640/2014 : le règlement délégué (UE) n° 640/2014 de la Commission du 11 mars 2014 complétant le Règlement (UE) n° 1306/2013 du Parlement européen et du Conseil en ce qui concerne le système intégré de gestion et de contrôle, les conditions relatives au refus ou au retrait des paiements et les sanctions administratives applicables aux paiements directs, le soutien au développement rural et la conditionnalité.
Art. 2. Overeenkomstig artikel 28, § 4, van het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015, wordt de verlagingsrooster van toepassing op de verlagingen van verbintenis [1] bepaald als volgt :
Art. 2. Conformément à l'article 28, § 4, de l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015, la grille de réduction applicable aux diminutions d'engagement [1] est déterminée comme suit :
| Verlaging van de verbintenis | Sanctie op het niveau van de methode | ||
| Oppervlakte- methodes | Lineaire methodes | Aantal en dieren | |
| Minder dan 3 % of minder dan 10 aren | Minder dan 3 % of minder dan 20 meter | Minder dan 3 % of minder dan 3 | Naleving van de verbintenis |
| Tussen 3 % inbegrepen en 10 % niet inbegrepen | Verlaging van 10 % van de steun aan de methode voor de campagne | ||
| Tussen 10 % inbegrepen en 20 % niet inbegrepen | Verlaging van 50 % van de steun aan de methode voor de campagne | ||
| Tussen 20 % inbegrepen en 50 % niet inbegrepen | Geen steun aan de methode voor de campagne | ||
| 50 % en meer | Geen steun aan de methode voor de campagne en terugbetaling van de bedragen ontvangen voor de vorige campagnes | ||
methodes Lineaire methodes Aantal en dieren
Minder dan 3 %
of minder dan 10 aren Minder dan 3 % of minder dan 20 meter Minder dan 3 % of minder dan 3 Naleving van de verbintenis Tussen 3 % inbegrepen en 10 % niet inbegrepen Verlaging van 10 % van de steun aan de methode voor de campagne Tussen 10 % inbegrepen en 20 % niet inbegrepen Verlaging van 50 % van de steun aan de methode voor de campagne Tussen 20 % inbegrepen en 50 % niet inbegrepen Geen steun aan de methode voor de campagne 50 % en meer Geen steun aan de methode voor de campagne en terugbetaling van de bedragen ontvangen voor de vorige campagnes
Wanneer de verbintenis met vijftig percent en meer vermindert, is de terugbetaling van de ontvangen bedragen gelijk aan het aantal hectaren, lengte, aantal elementen of dieren in min in de verbintenis vermenigvuldigd door het eenheidsbedrag vermenigvuldigd door het aantal vorige campagnes. Dit bedrag is niet hoger dan het totaal van de steun betaald tijdens de vorige campagnes. In elk geval van vermindering van verbintenis, blijft deze verdergaan voor de resterende duur van de oorspronkelijke verbintenis en wordt hij aangepast aan het resterende aantal hectaren, lengtes, aantal elementen of dieren.
| Diminution de l'engagement | Sanction au niveau de la méthode | ||
| Méthodes surfaciques | Méthodes linéaires | Nombre et animaux | |
| Moins de 3 % ou moins de 10 ares | Moins de 3 % ou moins de 20 mètres | Moins de 3 % ou moins de 3 | Respect de l'engagement |
| Entre 3 % inclus et 10 % non inclus | Réduction de 10 % de l'aide à la méthode pour la campagne | ||
| Entre 10 % inclus et 20 % non inclus | Réduction de 50 % de l'aide à la méthode pour la campagne | ||
| Entre 20 % inclus et 50 % non inclus | Pas d'aide à la méthode pour la campagne | ||
| De 50 % et plus | Pas d'aide à la méthode pour la campagne et remboursement des montants perçus pour les campagnes antérieures | ||
Moins de 3 %
ou moins de 10 ares Moins de 3 % ou moins de 20 mètres Moins de 3 % ou moins de 3 Respect de l'engagement Entre 3 % inclus et 10 % non inclus Réduction de 10 % de l'aide à la méthode pour la campagne Entre 10 % inclus et 20 % non inclus Réduction de 50 % de l'aide à la méthode pour la campagne Entre 20 % inclus et 50 % non inclus Pas d'aide à la méthode pour la campagne De 50 % et plus Pas d'aide à la méthode pour la campagne et remboursement des montants perçus pour les campagnes antérieures
Lorsque l'engagement diminue de cinquante pour cent et plus, le remboursement des montants perçus est équivalent au nombre d'hectares, longueur, nombre d'éléments ou d'animaux en moins dans l'engagement multiplié par le montant unitaire multiplié par le nombre de campagnes antérieures. Ce montant n'est pas supérieur au total des aides payées les campagnes précédentes. Dans tous les cas de diminution d'engagement, celui-ci continue pour le reste de la durée de l'engagement initial et est ajusté au nombre d'hectares, longueurs, nombres d'éléments ou d'animaux restant.
Art. 3. De verlagingsrooster toepasselijk op de niet naleving van de regels die bijzonder zijn voor sommige agromilieu-methodes wordt vastgesteld als volgt :
1° voor de agromilieu-methode 5 "met gras bezaaide perceelsranden" bedoeld in artikel 3, 5° van het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015, waarvan de breedte 12 meter bedraagt, overeenkomstig artikel 20, 4° van het ministerieel besluit van 3 september 2015 :
1° voor de agromilieu-methode 5 "met gras bezaaide perceelsranden" bedoeld in artikel 3, 5° van het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015, waarvan de breedte 12 meter bedraagt, overeenkomstig artikel 20, 4° van het ministerieel besluit van 3 september 2015 :
Art. 3. La grille de réduction applicable au non respect des règles particulières à certaines méthodes agro-environnementales est fixée comme suit :
1° pour la méthode agro-environnementale 5 " tournières enherbées " visée à l'article 3, 5° de l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015, dont la largeur est fixée à douze mètres, conformément à l'article 20, 4° de l'arrêté ministériel du 3 septembre 2015 :
1° pour la méthode agro-environnementale 5 " tournières enherbées " visée à l'article 3, 5° de l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015, dont la largeur est fixée à douze mètres, conformément à l'article 20, 4° de l'arrêté ministériel du 3 septembre 2015 :
| Gemiddelde breedte in meter | Percentage van verschil | Perceelsgewijs verlagingsniveau | Sanctie op het niveau van het perceel |
| 11,64 m < breedte ≤ 12 m | Minder dan 3 % niet inbegrepen | 0 | Geen straf |
| 10,80 m < breedte ≤ 11,64 m | Tussen 3 % inbegrepen en 10 % niet inbegrepen | 2 | Verlaging van 10 % voor de campagne |
| 9,6 m < breedte ≤ 10,80 m | Tussen 10 % inbegrepen en 20 % niet inbegrepen | 3 | Verlaging van 50 % voor de campagne |
| 6 m < breedte ≤ 9,6 m | Tussen 20 % inbegrepen en 50 % niet inbegrepen | 4 | Geen steun voor de campagne |
| Breedte ≤ 6 m | 50 % en meer | 5 | Geen steun voor de campagne en terugbetaling van de bedragen ontvangen voor de vorige campagnes |
| Largeur moyenne en mètres | Pourcentage de différence | Niveau de réduction parcellaire | Sanction au niveau de la parcelle |
| 11,64 m < largeur ≤ 12 m | Moins de 3 % non inclus | 0 | Pas de pénalité |
| 10,80 m < largeur ≤ 11,64 m | Entre 3 % inclus et 10 % non inclus | 2 | Réduction de 10 % pour la campagne |
| 9,6 m < largeur ≤ 10,80 m | Entre 10 % inclus et 20 % non inclus | 3 | Réduction de 50 % pur la campagne |
| 6 m < largeur ≤ 9,6 m | Entre 20 % inclus et 50 % non inclus | 4 | Pas d'aide pour la campagne |
| Largeur ≤ 6 m | De 50 % et plus | 5 | Pas d'aide pour la campagne et remboursement des montants perçus pour les campagnes antérieures |
[1 Om te controleren of de breedte van die perceelsranden, vastgesteld op 12 meter op elk punt, in acht wordt genomen, registreert de met de controle belaste ambtenaar de totale lengte van de met gras bezaaide perceelsrand, ongeacht de breedte ervan.
Deze lengte wordt bepaald als de lengte van de as die door het middelpunt van de perceelsrand gaat. Ze wordt uitgedrukt in meter, zonder decimaal. De lengte wordt gemeten ofwel via foto-interpretatie, ofwel via een odometer, ofwel via GPS-meting]1
2° voor de agromilieu-methode 9 "voederautonomie" bedoeld in artikel 3, 9° van het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015 en in de artikelen 27 en 28, § 1, 1°, van het ministerieel besluit van 3 september 2015, waarvan de veebezetting tussen 0,6 en 1,4 GVEB/ha is vastgesteld :
Deze lengte wordt bepaald als de lengte van de as die door het middelpunt van de perceelsrand gaat. Ze wordt uitgedrukt in meter, zonder decimaal. De lengte wordt gemeten ofwel via foto-interpretatie, ofwel via een odometer, ofwel via GPS-meting]1
2° voor de agromilieu-methode 9 "voederautonomie" bedoeld in artikel 3, 9° van het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015 en in de artikelen 27 en 28, § 1, 1°, van het ministerieel besluit van 3 september 2015, waarvan de veebezetting tussen 0,6 en 1,4 GVEB/ha is vastgesteld :
[1 Aux fins du contrôle du respect de la largeur des tournières, fixée à 12 mètres en tout point, l'agent chargé du contrôle relève la longueur totale de la tournière enherbée, quelle que soit sa largeur.
Cette longueur est déterminée comme étant la longueur de l'axe qui passe au centre de la tournière. Elle est exprimée en mètres, sans décimale. Le mesurage de la longueur se fait soit par photo-interprétation, soit à l'odomètre, soit au GPS de mesurage]1
2° pour la méthode agro-environnementale 9 " autonomie fourragère " visée à l'article 3, 9°, de l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015 et aux articles 27 et 28, § 1er, 1°, de l'arrêté ministériel du 3 septembre 2015, dont la charge en bétail est fixée entre 0,6 et 1,4 UGB/hectare :
Cette longueur est déterminée comme étant la longueur de l'axe qui passe au centre de la tournière. Elle est exprimée en mètres, sans décimale. Le mesurage de la longueur se fait soit par photo-interprétation, soit à l'odomètre, soit au GPS de mesurage]1
2° pour la méthode agro-environnementale 9 " autonomie fourragère " visée à l'article 3, 9°, de l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015 et aux articles 27 et 28, § 1er, 1°, de l'arrêté ministériel du 3 septembre 2015, dont la charge en bétail est fixée entre 0,6 et 1,4 UGB/hectare :
| Veebezetting (GVEB/ha) | Percentage van verschil | Sanctie op het niveau van de methode |
| Bezetting < 0,60 | Prorata -1* ( eenheidsbedrag)* aantal ha* (0,6 - veebezetting)/(0,6) Voor de campagne | |
| 0,60 ≤ bezetting ≤ 1,40 | Geen straf | |
| 1,40 < bezetting < 1,68 | Tussen 0 % en 20 % | Prorata -1* ( eenheidsbedrag)* aantal ha* (veebezetting-1,4)/(0,28) Voor de campagne |
| 1,68 ≤ bezetting ≤ 2,1 | Tussen 20 % en 50 % | Geen steun voor de campagne |
| Bezetting < 2,1 | > 50 % | Geen steun voor de campagne en terugbetaling van de bedragen ontvangen voor de vorige campagnes |
3° voor de agromilieu-methode 9 "voederautonomie" bedoeld in artikel 3, 9° van het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015 en in de artikelen 27 en 28, § 1, 2°, van het ministerieel besluit van 3 september 2015, waarvan de veebezetting tussen 0,6 en 1,8 GVEB/ha is vastgesteld :
| Charge en bétail (UGB/ha) | Pourcentage de différence | Sanction au niveau de la méthode |
| Charge < 0,60 | Prorata -1* (montant unitaire)* nombre ha* (0,6 - charge en bétail)/(0,6) Pour la campagne | |
| 0,60 ≤ charge ≤ 1,40 | Pas de pénalité | |
| 1,40 < charge < 1,68 | Entre 0 % et 20 % | Prorata -1* (montant unitaire)* nombre ha* (charge en bétail-1,4)/(0,28) Pour la campagne |
| 1,68 ≤ charge ≤ 2,1 | Entre 20 % et 50 % | Pas d'aide pour la campagne |
| Charge > 2,1 | > 50 % | Pas d'aide pour la campagne et remboursement des montants perçus pour les campagnes antérieures |
3° pour la méthode agro-environnementale 9 " autonomie fourragère " visée à l'article 3, 9°, de l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015 et aux articles 27 et 28, § 1er, 2°, de l'arrêté ministériel du 3 septembre 2015, dont la charge en bétail est fixée entre 0,6 et 1,8 UGB/hectare :
| Veebezetting (GVEB/ha) | Percentage van verschil | Sanctie op het niveau van de methode |
| Bezetting < 0,60 | Prorata -1* (eenheidsbedrag)* aantal ha* (0,6 - veebezetting)/(0,6) Voor de campagne | |
| 0,60 ≤ bezetting ≤ 1,80 | Geen straf | |
| 1,80 < bezetting < 2,16 | Tussen 0 % en 20 % | Prorata 1* (eenheidsbedrag)* aantal ha* (veebezetting-1,8)/(0,36) Voor de campagne |
| 2,16 ≤ bezetting ≤ 2,7 | Tussen 20 % en 50 % | Geen steun voor de campagne |
| Bezetting < 2,70 | > 50 % | Geen steun voor de campagne en terugbetaling van de bedragen ontvangen voor de vorige campagnes |
Wat betreft punt 1°, als de gemiddelde breedte van de met gras bezaaide perceelsranden lager is dan of gelijk is aan zes meter, is de terugbetaling van de ontvangen bedragen gelijkwaardig aan de lengtes verbonden op het perceel vermenigvuldigd door het eenheidsbedrag vermenigvuldigd door het aantal vorige campagnes en de verbintenis wordt gestopt. Dit bedrag is niet hoger dan het totaal van de steun betaald tijdens de vorige campagnes.
Wat betreft punt 2°, als de veebezetting hoger is dan 2,1, is de terugbetaling van de ontvangen bedragen gelijk aan het bedrag van de steun betaald tijdens de vorige campagnes en de verbintenis wordt gestopt.
Wat betreft punt 3°, als de veebezetting hoger is dan 2,7, is de terugbetaling van de ontvangen bedragen gelijk aan het bedrag van de steun betaald tijdens de vorige campagnes en de verbintenis wordt gestopt.
Modifications
| Charge en bétail (UGB/ha) | Pourcentage de différence | Sanction au niveau de la méthode |
| Charge < 0,60 | Prorata -1* (montant unitaire)* nombre ha* (0,6 - charge en bétail)/(0,6) Pour la campagne | |
| 0,60 ≤ charge ≤ 1,80 | Pas de pénalité | |
| 1,80 < charge < 2,16 | Entre 0 % et 20 % | Prorata 1* (montant unitaire)* nombre ha* (charge en bétail-1,8)/(0,36) Pour la campagne |
| 2,16 ≤ charge ≤ 2,7 | Entre 20 % et 50 % | Pas d'aide pour la campagne |
| Charge > 2,70 | > 50 % | Pas d'aide pour la campagne et remboursement des montants perçus pour les campagnes antérieures |
Concernant le 1°, si la largeur moyenne de la tournière enherbée est inférieure ou égale à six mètres, le remboursement des montants perçus est équivalent aux longueurs engagées sur la parcelle multipliées par le montant unitaire multiplié par le nombre de campagnes antérieures et l'engagement est arrêté. Ce montant n'est pas supérieur au total des aides payées les campagnes précédentes.
Concernant le 2°, si la charge en bétail est supérieure à 2,1, le remboursement des montants perçus équivaut au montant des aides payées les campagnes précédentes.et l'engagement est arrêté.
Concernant le 3°, si la charge en bétail est supérieure à 2,7, le remboursement des montants perçus équivaut au montant des aides payées les campagnes précédentes et l'engagement est arrêté.
Modifications
Art. 4. De verlagingen van toepassing in geval van niet naleving van het bestek bedoeld in artikel 1, 4°, van het besluit van de Waalse Regering van 3 september 2015, worden bepaald als volgt :
Art. 4. Les réductions applicables en cas de non respect du cahier des charges visé à l'article 1er, 4°, de l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 septembre 2015, sont déterminées comme suit :
| Aantal voorwaarden van het bestek die niet nageleefd worden voor een perceel | Verlagingsniveau op het niveau van het perceel |
| Geen enkel of zonder voorwerp | 0 |
| 1 niet-naleving | Niveau 1 : waarschuwing Niveau 2 : verlaging met 10 % Niveau 3 : verlaging met 50 % Niveau 4: geen steun voor het perceel Niveau 5 : geen steun voor het perceel en invordering van de bedragen ontvangen voor het perceel sinds het begin van de verbintenis |
| 2 of meerdere niet-nalevingen | Het hoogste niveau |
Niveau 3 : verlaging met 50 %
Niveau 4: geen steun voor het perceel
Niveau 5 : geen steun voor het perceel en invordering van de bedragen ontvangen voor het perceel sinds het begin van de verbintenis2 of meerdere niet-nalevingen Het hoogste niveau
| Nombre de conditions du cahier des charges non-respectées pour une parcelle | Niveau de réduction au niveau de la parcelle |
| Aucune ou sans objet | 0 |
| 1 non-respect | Niveau 1 : avertissement Niveau 2 : réduction de 10 % Niveau 3 : réduction de 50 % Niveau 4 : pas d'aide à la parcelle Niveau 5 : pas d'aide à la parcelle et récupération des montants perçus pour la parcelle depuis le début de l'engagement |
| 2 ou plusieurs non-respects | Niveau le plus élevé |
Niveau 3 : réduction de 50 %
Niveau 4 : pas d'aide à la parcelle Niveau 5 : pas d'aide à la parcelle et récupération des montants perçus pour la parcelle depuis le début de l'engagement2 ou plusieurs non-respects Niveau le plus élevé
| Percentage van het areaal van de verbintenis met een strafniveau 5 | Verlagingsniveau op het niveau van de methode |
| 20 % < x < = 50 % | Niveau 6 : geen betaling |
| 50 % |
Het verlagingsniveau 8 wordt toegekend in geval van als ernstige beoordeelde niet-conformiteit gezien de omvang van de gevolgen die ze met zich meebrengt.
Als een voorwaarde van het bestek voor een perceel niet is nageleefd, wordt het toepasselijk verlagingsniveau van 1 tot 5 bepaald overeenkomstig artikel 35 van Verordening nr. 640/2014, naar gelang van de ernst, de omvang, de duur en de herhaling van het geval van niet-conformiteit.
Voor het geval dat één enkele voorwaarde van het bestek voor het perceel niet is nageleefd, wordt het verlagingsniveau gaande van 1 tot 5 bepaald. Dit niveau is relevant als één enkele voorwaarde niet is nageleefd.
Als meerdere voorwaarden, namelijk twee of meer, van het bestek voor een perceel niet worden nageleefd, is het verlagingsniveau voor het perceel het hoogste niveau.
Modifications
[1]reference-highlight#highlight mouseleave->reference-highlight#unhighlight"> Het gaat hier om een verlaging van de verbintenis op het niveau van het bedrijf, wat betekent dat de verlagingsniveaus bedoeld in artikel 28, § 3 niet toepasselijk zijn omdat ze op een perceelsgewijze logica gebaseerd zijn, terwijl het werk op het geheel van de methode uitgevoerd wordt.
| Pourcentage de la surface de l'engagement ayant un niveau de pénalité 5 | Niveau de réduction au niveau de la méthode |
| 20 % < x < = 50 % | Niveau 6 : pas de paiement |
| 50 % |
Le niveau de réduction 8 est octroyé en cas de non-conformité qualifiée de grave vu l'ampleur des conséquences qu'elle entraîne.
Lorsqu'une condition du cahier des charges pour une parcelle n'est pas respectée, le niveau de réduction applicable allant de 1 à 5 est déterminé conformément à l'article 35 du règlement n° 640/2014, en fonction de la gravité, de l'étendue, de la durée et de la répétition du cas de non-conformité.
Concernant le cas où une seule condition du cahier des charges pour la parcelle n'est pas respectée, le niveau de réduction allant de 1 à 5 est précisé. Ce niveau est pertinent si et seulement si une seule condition n'est pas respectée.
Lorsque plusieurs conditions, à savoir deux ou plus, du cahier des charges pour une parcelle ne sont pas respectées, le niveau de réduction pour la parcelle est le niveau le plus élevé.
Modifications
[1]reference-highlight#highlight mouseleave->reference-highlight#unhighlight"> Il s'agit ici d'une diminution de l'engagement au niveau de l'exploitation, ce qui signifie que les niveaux de réduction prévus à l'article 28, § 3 ne sont pas applicables car ils fonctionnent sur une logique parcellaire, alors que le travail est réalisé sur l'ensemble de la méthode.