Comparaison NL / FR

Artikel M. Sinds de gemeenteverkiezingen van oktober 1994 en de integrale vernieuwing van het gemeentekorps die daaruit voortvloeide, hebben zich verschillende situaties voorgedaan, in het bijzonder wat de burgemeesters betreft, waarvoor het mij wenselijk lijkt om de na te leven regels te verduidelijken of eraan te herinneren.
  Voordracht van kandidaten voor het ambt van burgemeester.
  Krachtens artikel 13 van de nieuwe gemeentewet, ontvangt de gouverneur de akten van voordracht van de kandidaten voor het ambt van burgemeester.
  Het advies dat de gouverneur over deze voordrachten geeft, moet zich niet beperken tot de vaststelling dat de kandidaat al dan niet voldoet aan de wettelijke voorwaarden om dit ambt uit te oefenen en dat hij al dan niet een meerderheid geniet in de gemeenteraad.
  Dit advies, waarbij ofwel een verslag van de Procureur-generaal wordt gevoegd dat bepaalt dat op gerechtelijk vlak niets de benoeming van de kandidaat in de weg staat, ofwel een tegengesteld verslag, geeft eveneens de elementen aan die erop kunnen wijzen dat de kandidaat wel of niet geschikt is om het ambt van burgemeester uit te oefenen.
  Ik heb immers kunnen vaststellen dat, in bepaalde gevallen, de gouverneurs zich in hun advies beperkten tot de vaststelling dat de kandidaten voldeden aan de door de wet voorziene voorwaarden.
  Aanvraag van ontslag.
  Bij de aanvraag van ontslag van een burgemeester moet een advies van de gouverneur gevoegd worden met vermelding van de werkelijke motieven van de aanvraag, alsook een verslag van de Procureur-generaal.
  Dit ontslag kan om verschillende redenen, hetzij persoonlijke, hetzij andere, aangevraagd worden. De gouverneur moet aandacht hebben voor het feit dat een ontslag van die aard kan zijn dat het de goede werking van het gemeentekorps kan verstoren. Voordat de Minister van Binnenlandse Zaken aan de Koning een ontwerp van besluit van ontslag voorlegt, moet hij hierover voldoende geïnformeerd zijn.
  In het geval waarin een burgemeester het voorwerp is van een veroordeling tijdens zijn ambtstermijn, en aan de betrokkene een tuchtmaatregel wordt opgelegd, heeft deze tuchtmaatregel een rechtstreeks impact op het recht op pensioen.
  Als het gerechtelijk onderzoek of de rechtsvervolging daarentegen leiden tot een veroordeling na de ambtstermijn van de burgemeester, dan wordt het recht op pensioen niet in vraag gesteld. Een aanvraag van ontslag of het vrijwillige verlies van één van de voorwaarden tot verkiesbaarheid, bijvoorbeeld een wijziging van verblijfplaats, kan dus een middel vormen om te ontsnappen aan de toepassing van een tuchtsanctie, en vooral aan de impact hiervan op het pensioenrecht.
  Vandaar - in de huidige stand van de wetgeving - de noodzaak om bij ontslag het advies van het openbaar ministerie te vragen.
  Wel wordt overwogen om nieuwe voorstellen voor te leggen aan de wetgevende macht opdat dit probleem zou geregeld worden.
  Verhinderingen.
  a. Krachtens artikel 14 van de nieuwe gemeentewet wordt de burgemeester die verhinderd is, vervangen door de eerste schepen of door de schepen aan wie de burgemeester uitdrukkelijk zijn bevoegdheid heeft opgedragen.
  De burgemeester die verhinderd is, kan zijn bevoegdheid niet opdragen aan een schepen wiens kandidatuur voor het ambt van burgemeester door de Koning niet aanvaard werd.
  In dat geval moet de gouverneur trouwens onderzoeken of de bepalingen van artikel 83 van de nieuwe gemeentewet niet toegepast moeten worden op deze schepen.
  b. Ter herinnering : de mogelijkheid voor een burgemeester om zijn bevoegdheid op te dragen aan een andere schepen dan de eerstgekozen schepen, is niet van toepassing als de burgemeester zijn ambt niet daadwerkelijk uitoefent. Dat is het geval wanneer, bij toepassing van artikel 14bis, als gevolg van een verkiezing voor de vernieuwing van de gemeenteraad, het ambt van de aftredende burgemeester die verhinderd was, verlengd wordt.
  c. Het is mogelijk dat een burgemeester het voorwerp is van een gerechtelijk onderzoek of rechtsvervolging voor feiten die vrij ernstig zijn en dat hij geen voldoende moreel gezag meer heeft, niet alleen ten opzichte van de andere mandatarissen en het gemeentepersoneel maar ook ten opzichte van de bevolking van de gemeente.
  Daarom moet de burgemeester bij vervolging overgaan tot een evaluatie van zijn situatie en beslissen of het al dan niet gepast is om zich, tijdens de hele duur van de gerechtelijke procedure, verhinderd te verklaren overeenkomstig artikel 14 van de nieuwe gemeentewet. Hij moet tevens onmiddellijk, schriftelijk en persoonlijk, de gouverneur op de hoogte stellen van de procedure die aan de gang is, uiteraard voorzover hij daar zelf voldoende kennis van heeft, en ook van zijn beslissing inzake zijn verhindering.
  Indien een burgemeester nalaat de gouverneur op de hoogte te stellen moet de gouverneur hem oproepen en aanhoren. De gouverneur kan tevens, als hij het nuttig acht gezien de ten laste gelegde feiten, de burgemeester die beslist zou hebben om zich niet verhinderd te verklaren, oproepen en aanhoren en hem "eventueel" verzoeken dat wel te doen.
  In elk geval zal de gouverneur, binnen de kortst mogelijke termijn, verslag uitbrengen over de situatie aan de Minister van Binnenlandse Zaken door hem op de hoogte te stellen van de motieven waarom een gerechtelijke procedure gestart is en van de beslissing van de burgemeester om zich al dan niet verhinderd te verklaren. In de mate van het mogelijke dient tevens het verslag gevraagd worden aan de bevoegde Procureur-generaal. Tevens kan een administratief onderzoek worden gevoerd door de gouverneur en zijn medewerkers, bv. door een arrondissementscommissaris daarmee te belasten.
  De gouverneur zal een advies geven over de gepastheid om tegelijk met het verloop van de gerechtelijke procedure een tuchtprocedure in te stellen wanneer de aan de burgemeester ten laste gelegde feiten vast staan en gekwalificeerd kunnen worden als grove nalatigheid of kennelijk wangedrag.
  d. Het spreekt vanzelf dat, in geval van opsluiting, een burgemeester automatisch verhinderd is en ambtshalve vervangen wordt door de eerste schepen.
  * * *
  Deze richtlijnen moeten onmiddellijk toegepast worden. De provinciegouverneurs zullen erop toezien dat zij verwijzen naar deze omzendbrief in het bestuursmemoriaal door de datum van bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad te vermelden.
  De Minister,
  J. Vande Lanotte.

Art. N. Bijlage. - 2. DEZEMBER 1996. - Rundschreiben Amt des Burgermeisters. Vorschlag eines Kandidaten; Antrag auf Amtsniederlegung; Verhinderungen; gerichtliche Untersuchung und strafrechtliche Verfolgung.
  (Bijlage niet opgenomen om technische redenen. Zie B.St. 21-12-1996, p. 31953-31954).